2009-05-28

Publizitate sexistari begira

Ausazko hainbat iragarki ikusi ditugu klasean, eta emakundek publizitate sexista antzemateko proposatzen dituen jarraibide batzuekin erkatu ditugu neutroak, sexistak edo praktika onak bultzatzen dituzten baloratzeko.

Niretzat, oso garrantzitsua da medio masiboetan batez ere sexismoa kotrolatzea, eta gizartearen egoera horrela jarraituz gero, gutxi izango dira egiten diren kontrol guztiak. Sektore guztietatik desagertu behar den egoera latza da, bai publizitatetik, bai enpresetatik, bai etxeetatik... Jende askok honen kontra hartzen diren neurriak gehiegizkoak direla esan arren, ez nago bat ere ados, sexismoa hain hedaturik dagoen bitartean, borroka gogorrenarekin jarraitu beharko da, berdintasuna lortu arte.

Eta borroka honetan publizitateak inolako laguntza eman ahal badu, eman dezan.

Ondo dago horrelako praktikak egitea, zentzu honetan publizitateak saltzen dituen baloreak aztertzen jakiteko. Bestalde, esan behar dut harritu nauela ariketa honek klasean eragin duen giro kaskarra, eta klasekide batzuen aldetik sumatutako tolerantzia eta errespetu falta. Hau 20 ta gutxi urteko nesken klase batean gertatzen baldin bada, ez naiz ezta hurbildu nahi taberna batean gai honi buruz eman daiteken eztabaida batera.

Gaira bueltatuz, hurrengoak dira aztertutako spotak eta sexismoari buruz ateratako ondorioak:


Emakunderen irizpideei begira, iragarki honetan praktika on bat bultzatzen da: etxeko lanetan (kasu honetan sukaldean) bai emakumea bai gizona. Adibidea nahiko argia da, biak baitaude sukaldean bazkaria egiten eta janariei buruz hitz egiten (janzkera eta guzti antzekoa da).


Neutroa da, ez emakume ez gizonaren irudia islatzea ez delako bere helburua.


Klasean eztabaida egon arren, niretzat praktika ona egiten du: besteen artean kazetari asko agertzen dira iragarkian, eta horiek bai emakumeak bai gizonezkoak dira. Niretzako honek lagungarria izan daiteke gizarte honetan non oraindik ere, pentsatzen den baino emakume kopuru gehiago soilik etxeetan lan egiteko gai direla uste duten, eta gizon askok horretarako bakarrik balio dutela adierazten duten.


Iragarkian oharkabean geratu ahal den arren, oso praktika desegokia azaltzen da bertan. Bi emakume polit eta erakargarri gizon baten laguntzaile edo azafata gisa agertzen dira, beraz, iragarkiak emakumearen edertasunaren erbilpena egiten du motiborik, objektu desiragarri gisa erakutsiz. Honetaz gain, gizonaren menpe azaltzen da emakumea.

Erabiltzen duen emakumearen estereotipo hau pariodatzat hartu ahal den arren, ez da batere lagungarria berdintasunaren aldeko borrokan. Beraz, berdintasun osoa lortu arte, ez dut ondo ikusten horrelako iragarkirik hedatzea; erderaz esaten den bezala: "no está el horno para bollos".

Bestalde, klasean batzuk esandakoa izan da gizon lelo eta itsusiaren estereotipoa ere agertzen dela iragarkian. Nik ez dut hau pentsatzen lehendabizi ez dudalako uste horrelako estereotiporik existitzen denik. Eta gainera, iragarkian agertutako gizona batere lelo ez delako, guztiz kontrakoa: iragarkian lider gisa jartzen dute, izugarrizko gauza onak esaten eta guztiek mugitzen dira bere inguruan show baten protagonista balira bezala. Beraz, ez da tontoa.


Neutroa da iragarki hau. Hala ere, zeozer esatekotan, siuraski emakumearen gozamenak (kasu honetan euli emeak isaltzen duena) duela urte batzuk ez zen hain normaltzat hartuko. Ondo dago detaile hau.


Iragarki hau neutroa den arren, bertan ikus ditzakegu iragarkietako hainbat pertsonai famatu, eta guztiak gizonezkoak edo arrak dira, betidanik gizona protagonista.


Ez zait bat ere gustatu iragarki honetan emakumea islatzeko erabili duten "metafora". Emakumeak bata bestearen ezbeharrez barre egiten dugula adierazten du. Eta estereotipoa azaltzeko "hiena" batek egiten du emakumearen papera. Emakundek dion moduan: "se limitan los espacios y las expectativas de las mujeres".


Ez dago honetatik ezer gutxi esaterik. Neutroa da.


Neutroa da nire ustez.

Bancaja

Iragarki honek jarraitzen duen estereotipoa ez da emakumeena, baizik eta gizonena. Gizon indartsua erakusten du, etengabe biolentzia erabiltzen duena, besteenganako errespeturik izan gabe.

Hala ere, gizon biolentoaren esteretipoa gizartetik ere kendu behar den arren, hau ez da Emakundek jorratzen duen gaia.

Canal +

Ikuslera zuzentzeko maskulinoa erabili arren, neutroa da iragarkia, erderaz bi generoetara zuzentzean maskulinoa erabiltzen delako (euskeraz ez bezala, ez daude hitz neutro edo mistorik).

Coca-Cola

Neutroa. Emakumeen plano motzak eta ipurdiak agertzeak kasualitatetzat hartuko dugu,
beti bezala (beti konformatzen baikara bankero gisa gizon bat agertzean, iragarkiaren protagonista gizona izatean, iragarkian negozioen liderra dena gizona denean eta abar luze bat).

Trina

Neutroa da, pertsonai gizon eta emakumeak agertzen dira paper antzekoak egiten.

Minute Maid

Neutroa da; berriz ere gizonezkoengan zuzentzen da bi generoei erreferentzia egiteko, baina hizkuntzaren arazoa da.

Danonino Street

Haurren iragarki neutroa da (protagonista:
gizonezko izaki urdin bat). Hala ere, sexismoaren gaietik apur bat aldenduz, ez zait bidezkoa iruditzen elikdura arloan publizitatean erabiltzen duten baliabidea: benetan hain onak edo harrigarriak ez diren bitaminak saltzen dituzte, errealitatean produktu kimikoak erabiliz, eta gehiegizko koipea nahiz proteinaz osatutako produktu hutsak direnean.

Central Lechera Asturiana con fibra

Aurrekoan elikadurari buruz honetan ere gauza bera pentsatzeaz gain, iragarkia neutroa iruditu zait, bai emakumeak bai gizonak agertzen direlako gauza bera esaten. Deigarria iruditu zait agertutako over ahotsa emakume batena izatea.



2009-05-17

Publizitatearen mugak

Los límites de la publicidad artikulua irakurri eta gero, hurrengo galderei erantzuna ematen saiatuko naiz:

  • Zergatik da kaltegarria iragarki bati egindako salaketa, salaketa horrek funtsik ez duenean ere?

Printzipioz iragarleak izango duen kalte printzipala nolabait esteko, edo lehendabizi nabarituko duena, salaketaren emaitza bere kontra eginez gero bere publizitatea eteteko aukera dagoela, eta bertan inbertitutako diru guztia galtzeaz gain, harekin espero zituen helburuak ez dituela lortuko. Gainera, batzutan isun bat ere jasoko du iragarleak.

Emaitza bere kontrakoa izanik ere, etete akzio aplikatu beharrean, iragarkia zuzentzeko aukera ematen da batzutan. Aurrekoa baino hobeagoa iden arren iragarlearentzat, diru mordoa gastatu beharko du berriro.


Beste alde batetik, salaketaren emaitza iragarlearen aldekoa izan arren markaren irudian kalte handia egingo du, eta emaitza bere kontrakoa bada, are gehiago. Baliteke epaileak salaketa funtsik gabekoa dela esatea, eta iragarleak berme ekonomiko bat jasotzea, baina ezer gutxi jada galdu duenarekin konparatuz (prozesuaren bitartean iragarkia gelditu izan beharra, eta irudiarekiko kalteak).


Gainera esfortzu handia egin dituzten publizitarioen lana porrotera joango da. Horregatik hurrengo batean ez dira hainbeste arriskatuko publizitate sinple eta seguraski sosoago bat eginez.


  • Publizitatean murrizten dena, beste edukietan onartuta dago, sexua eta biolentzia kasu. Zer dela eta diskriminazio hau? Orokorrean, zergatik da legea zorrotzago publizitatearekin?

Pentsatzen dut hau gertatzen dela publizitatean zeozer konkretu saldu nahi delako, eta hori egiteko biolentzia edo sexua erabiltzea ez ohi da bidezkoa.

Hala ere, nire ustez gehiegikeria ematen da askotan publizitatearen kontrolekin. Gehiegi eskatzen zaie publizitate agentziei, haien lanarekin gertatzen dena islatzea soilik nahi dutenean. Bai zinean, bai gizarte beran askoz biolentzia eta sexu gehiago dago, beraz, zergatik ezkutatu publizitatean? Arazo hauek konpontzeko bidea gizartearen hezkuntzan dago, eta ez publizitatean; eta horiek konpontzeko ezer egiten ez duenean, ezin zaio jada gizartean erroturik dagoen arazo baten errua egotzi.

Egia da publizitateak lagundu dezakeela zenbaitetan gizartearen hainbat problematiken aurreko borrokan (estereotipoen erabilera saihesten...), baina ezinezkoa da ekimen hau bakarrik burutzea. Baliteke publizitatea gizartearen ispilu bat izateaz gain, gizarteak ispilu horretan bertan begiratzea, baina hain zuzen ere horrexegatik elkarrekin gainditu beharko dituzte arazoak, eta ez publizitatea bere kabuz gero gizartea guztiz kontrakoa bada.

Gizarteak gehien ikusten dituen pelikulak pornoak dira, eta jarraian goreak. Baina publizitatean ezin dira ez bata ez bestearen eszenak erakutsi mingarriak izan daitezkeelako (oso ondo justifikatuak ez badira). Honek argi uzten du ez dagoela inolako koherentziarik mugak jartzearen esparru honetan.

Bestalde, telebistako serieetan adibidez, biolentzia edota sexuaren erabilpenak ez dutela ezer zehatzik saldu nahi esaten dutenekin ez nago bat ere ados, begi bistan dago audientzia gehiago eskuratu nahi dutela gehien saltzen duen hori erakutsiz. Nik ondo deritzot eszena horiek agertzea, baina ezin dena da sentsurik gabeko justifikazio bat eman, publizitatean egiten den mugaketarekin bat etortzeko.

  • Egileak dioenez, iragartzea debekatuta dagoen hori saldu daiteke. Nola ulertzen duzu paradoxa hau?

Aurrerago esan bezala, publizitateak bera bakarrik ez ditu munduko arazo guztiak konpondu.ko Honekin esan nahi dut, haurrek telebistako iragarkietan tabako edo alkoholaren publizitaterik ez ikusi arren, ez dela ezer lortuko egunero euren gurasoak kopatxo bat hartzen, tabakoa erretzen... ikusten baldin badute.


Ezin da istripu latzik erakutsi publizitatean, baina haurrek teleberria ikustera ohitu behar dira (jotzen duenak jotzen duela). Tabakoaren publizitatea telebistan debekatuta dago, baina eguneroko serieetan agertzen dira protagonistak erretzen. Eta horrela hamaika gauza.


Beraz, nire ustez ez du inolako zentzurik publizitatearekin hain zorrotza izatea, gizarteak bere aldetik ezer jartzen ez duenean.


Gustatuko litzaidake jakitea, ea publizitatean egin diren murrizketen ondoren, arazoa zein neurritan konpondu den. Hau da, spotetan tabakorik agertzen ez denetik, tabakoa gutxiago kontsumitzen al da? Zer lortu da zehazki sexu eszenak publizitatetik ezabatzearekin? Eta egiten ote al dira horrelako ikerketak haien metodoa (debekuak soilik publizitatearentzat) emaitzarik lortzen ari den ala ez jakiteko?


Alkohola (20ºtik gorakoa) eta tabakoaren kasuetan, telebistan iragartzea debekaturik dago, eta alde batetik bere logika du telebista oso medio masiboa delako, eta bi produktu hauek osasunerako txarrak direlako. Baina gero eta adingabeko gehiago dira tabako eta alkohol kontsumitzaileak, beraz, publizitatean debekatzeaz gain, beste neurri batzuk hartu beharko dituzte kopuru hori jaitsi nahi izanez gero.

  • Zeintzuk dira auto-erregulazioaren abantailak iragarleentzat?

Abantaila nagusia: publizitate kanpaina hedatu osteko istiluak (salaketak, etete akzioak...) ekiditea. Modu horretan, lehenengo galderan aipatutako arazo guztiak saihesteko aukera gehiago izango dituzte, plazaratu aurretik kanpaina filtro batetik pasatu delako.

  • Publizitatearen profesionala (izango) zarenez gero, non kokatzen duzu zeure burua? Protekzionismo osoaren muturrean (publizitate guztia estatuak erregulatuta) edo askatasun osoaren muturrean? Aldatuko zenuke iritziz hiritar sinplearen ikuspuntuan jarrita?

Publizitate (etorkizuneko) profesional bezala eta hiritar bezala, iritzi bakarra daukat gai honi buruz. Muturrak ez zaizkidanez inoiz gustatu, erdian jarriko nuke neure burua, hau da, orain dagoena baino askatasun gehiago nahiago nuke, baina ez askatasun osoa.


Lehenago esan dudanarekin jarraituz, ezin zaio publizitateari debekatu gainontzeko sektoreek patxadaz egin dezaketen guzti hori. Publizitateen legeekin lortu nahi den hori beste arloetara hedatu behar da ere eragina izateko. Bestela, inolako emaitzarik ez badu, publizitateari ezertarako debekatzen ari zaio.


Hala ere, ez naiz muga guztiak ezabatzearen aldekoa, ez baitut uste gizartea hain aurreratua denik, inolako mugarik gabe bizi ahal izateko eta bizitzen jakiteko. Eta berdin publizitate munduan: ez dut uste iragarle (edota publizitario) guzti-guztiek gai direnik mugarik gabeko mundu batean inor mindu gabe lanik egitea. Oxala!

2009-05-08

Iragarkien elementuak aztertzen

Klasean ikusitako ausazko 10 iragarkiei erreparatuz, haien elementuei buruz ondorio batzuk atera daitezke:

Produktua edozein izanda, normalean iragarkiak egiteko bai emotibitateaz bai arrazionaltasunaz baliatzen dira (mistoak dira). Azaltzeko askorik ez duten horiek ere, arrazionala den elementuren bat sartzen saiatzen dira, adibidez, bere marka besteengandik ezberditzen dien hori erabiliz. Horregatik, azkenean egoera honekin topatzea erraza da, produktuaren ezaugarriren bat aipatzearekin eta iragarkiari forma berezi bat (musika emotiboa...) ematearekin, aspektu honi dagokionez mistoa izatea lortuko dugu.

Umoreari dagokionez, zaila da elementu hau erabiltzea, izan ere, baliteke ikusleek "ez harrapatzea" eta lortutako eragina nahi zenaren guztiz kontrakoa izatea. Horregatik agian, ikusitako iragarkien gehiengoak ez da teknika honetaz baliatu. Didaktikoa izatearekin berdin gertatzen da, gutxitan erabil daiteke spot bat zeozer irakasteko, eta erabiltzekotan oso gutxi irakasten dute (hitz berriren bat, zerbitzua kontratatzeko modua...).

Musikari dagokionez, klasean egindako ikerketaren emaitzei begira, hondoko musika elementu erabilgarriena dela esan daiteke. Gutxi dira inolako musikarik erabiltzen ez dutenak iragarkiak egiteko. Eta beste gutxi batzuk, kontraz, abesti nagusi bat jartzera ausartzen dira.

Ospetsuen erabilpena, elementu indartsua omen den arren, iragarkiak egiteko alde batera uzten dute askok ziurrenik lanaren prezioa ikaragarri garestitzen dutelako. Ikusitako iragarkietatik, hirutan agertzen diren famatuak gizonezkoak dira (aktore eta kirolariak).

Produktu edo zerbitzuaren azalpenak emateko, over ahotsa erabili dute gehienek, eta guztietan gizonezkoa izan da hitz egin duena.

Azkenengo bi kasu hauetan gertatzen den bezala, gizonezkoen erabilpena pertsuaziorako ohikoena dela dirudi. Baliteke konbentzitzeko indar gehiago izatea, edo iragarkia gizonekin "hobeto" geratzea. Bata dela eta bestea dela, kontua da gizonezkoen presentzia garrantzitsuagotzat hartzen dela ikerketako iragarkietan.

2009-04-24

Post-test (III) EMAITZAK

Galdetegia soilik nire xede-taldeko pertsonei egin diet: erdi mailako 30-45 urte bitarteko pertsonak.

Guztietatik, %57,14ek laguntza behar izan dute iragarkia gogoratzeko, baina laguntzarik gabe gogoratu dutenak ere nahikotxoak izan dira: %42,85a. Argi dago jendearen memorietan sartzearen aldetik, oso emaitz onak lortu dituztela.

Behin guztiek iragarkia buruan izanda, Mercedes Benz-en B klasea zer den guztiz ulertu dutenak oso gutxi izan dira: %7,14a, ezer ez ulertu dutenen %21,4aren aurrean. Hala ere, %35,7ari gutxienez erdi argi geratu zaie, eta jarraian %21,4ak gutxi ulertu dute. %7,14 bazekien zer zen B klasea iragarkia ikusi aurretik.



Iragarkiari erreparatuz, inkestatuei
etxekotasuna helarazi die (%78,57ari). Jarraian inozentzia, arrazakeriaren aurkakoa eta hezkuntza (%57,14, %50 eta %50 hurrenez hurren). Segurtasuna eta modernotasuna ere aipatu dute %35,7ak.

Iragarkia ikusi aurretik, inkestako partaideen %85,7ak Mercedes Benz-en eroslea klase sozial altuko pertsonatzat hartzen zuen; elitista (%35,7a) eta familiarra (%35,7). Adinari dagokionez, parean egon dira bi emaitza: 50 urte gorakoak %50 baten ustez, eta 30-50 urte bitartekoak %42,85aren ustez.

Iragarkia ikusi ondoren, aurreko erantzuna %57,14ak aldatu dute eta %35,7ak aurrean erakutsitako jarrera mantentzen dute. Haien ikuspegia aldatu dutenen artean, gehiengoak hasieran azaldutako erosleari beste erosle mota bat gehitzen diote orain: familiarragoa.

Mercedes Benz-en B klasea, inkestatuen %85,7ak Familia hitzarekin erlazionatzen dute (aurrekoarekin bat datorren datua); erdiari Segurtasuna helarazten die, eta %42,85ari Modernotasuna. %28,57ak Kiroltasunarekin ere lotzen dute marka.



Inkestak soilik markaren xede-tadeko pertsonei egin arren, %71,42ak ez dira identifikatzen Mercedes Benz Clase B-ren eroslearekin. Iragarkia haiei zuzenduta dagoela esanez, bakarrik %28,57 batek ondo irudikaturik sentitu da %57,14 baten aurrean. Iragarkiaren prezioa ikusiz gero, %85,7ak ez luke erosiko, besteak beste oraindik ere garestiegia delako eta prezio horretan beste batzuk nahiago dituztelako.

Beraz, kanpaina jendearen gustukoa izan arren, argi dago ez dela oraindik xede-talde horretan murgildu. Nahiko errotuta dago haiengan Mercedes-en beste irudi mota bat, urteetan zehar islatu dutena. Orain, aldatzeko ordua heldu zaie, baina lan asko egin behar izango dute jendeak marka irudi berriarekin erlazionatzeko.

Hala ere, bide horretatik ondo doazela uste dut; jendeari zeozer ona transmititu dien iragarki bat egin dute, eta nahi zuten irudia heldu ez zaien arren, ildo honetan jarraituz agian hurrengo batean jendeak apur bat gehiago ohituko da. Eta horrela, pixkanaka, markak nahi duen irudi hori lortuko du.

Post-test (II)

Targetari egindako inkesta erderazkoa izan da, galdetutako pertsona guztiek erderaz egitea nahiago izan dutelako.

***

ENCUESTA SOBRE LA EFECTIVIDAD DE LA CAMPAÑA PUBLICITARIA DE

Mercedes Benz Clase B


Como estudiante de Publicidad y Relaciones Públicas en la Universidad Pública Vasca, estoy llevando a cabo un estudio sobre la efectividad de la última campaña publicitaria de la marca Mercedes Benz clase B. El objetivo es conocer si realmente el anuncio de televisión se ha acercado al comprador al que se dirige, y si ha transmitido la imagen deseada; así como la capacidad de los encuestados para recordar la misma.

En este sentido me gustaría saber lo que usted piensa sobre la efectividad de dicha campaña, para ello voy a proponerle una serie de preguntas.


1. ¿Recuerda el anuncio qué actualmente está emitiendo por televisión Mercedes Benz Clase B?

a.

b. No

c. Lo recuerda con ayuda

2. ¿Le queda claro con el spot lo que es la clase B de Mercedes?

a. Totalmente claro 5 4 3 2 1 Nada claro

b. Sabía lo que era antes de ver el anuncio

c. NS/NC

3. ¿Cuál/Cuáles de estos temas relacionaría con el mensaje del anuncio? (puede marcar más de uno)

a. Familiaridad

b. Anti-racismo

c. Racismo

d. Seguridad

e. Estatus

f. Humildad

g. Inocencia

h. Educación

i. Ignorancia

j. Modernidad

k. Otro(s):

4. Antes del anuncio, ¿cómo describiría al comprador de Mercedes? (puede marcar más de uno)

a. Clase social alta

b. Elegante

c. Más de 50 años

d. De 30 a 50 años

e. Ejecutivo

f. Elitista

g. Familiar

h. Snob

i. Otro(s):

5. ¿Su opinión ha cambiado después de ver el anuncio y reflexionar sobre él?

a. Sí, mi visión del comprador de Mercedes ha cambiado,

ahora lo describiría como: ___

b. Sí, además del comprador anteriormente mencionado,

le sumo ahora otro tipo de comprador: ___

c. No, mantengo mi postura anterior.

d. NS/NC

6. ¿Qué palabra(s) relacionaría con Mercedes Benz Clase B?

a. Caro

b. Económico

c. Familiar

d. Deportivo

e. Elegante

f. Potente

g. Moderno

h. Seguro

i. Otro(s):

7. ¿Se siente identificado con el tipo de comprador de Mercedes Benz Clase B?

a.

b. No

c. Otros:

d. NS/NC

8. Sabiendo que el anuncio va dirigido a personas con su mismo perfil ¿se siente adecuadamente representado?

a.

b. No

c. NS/NC

Otros comentarios:

9. Después de ver el precio en el anuncio (22.500 €) ¿se compraría un Mercedes Benz Clase B?

a. Sí, porque:

b. No, porque:

c. Otros:

d. NS/NC


Gracias por su colaboración.



- Las cuestiones 3, 4 y 6 serán complementadas con tarjetas de presentación